Nghĩa Thái với diện tích tự nhiên 1092,3ha, dân số 7212 người phân bổ trên 06 Xóm, là một vùng đất cổ nằm ở phía Tây Nam của Nghệ An, cách Thị trấn Lạt 16 km về phía Tây Bắc. Phía Đông tiếp giáp với xã Nghĩa Đồng, Nghĩa Hợp; Phía Tây giáp với xã Nghĩa Hoàn; Phía Nam tiếp giáp với xã Nghĩa Dũng; Phía Bắc tiếp giáp với xã Tân Phú và Tân Xuân Được thành lập vào năm 1953. Trước Cách mạng tháng 8/1945 thuộc tổng Cự Lâm, phủ Diễn Châu. Vùng đất này xưa kia vốn rất hoang sơ, có rất ít cư dân sinh sống.   

Ngày 19/4/1963 thực hiện Quyết định số 52-CP của Hội đồng Chính phủ, huyện Tân Kỳ được thành lập. Nghĩa Thái là một trong 13 đơn vị hành chính của Huyện Tân Kỳ. Nghĩa Thái Hiện xã có hai dân tộc anh em đang sinh sống là người Kinh và người Thái, trong quá trình sinh sống các dòng văn hóa đã có sự giao thoa với nhau tạo nên một nền văn hóa đậm đà bản sắc riêng của nhân dân xã Nghĩa Thái như: Khắc luống, nhảy sạp, ném còn, hát khắp, hát nhuôn trong các dịp lễ hội của đồng bào Thái.

Trong phong tục của người Thái có sự phân công lao động cao, người con gái Thái trước khi về nhà chồng phải biết diệt vải, thêu thùa, và chế biến các món ăn đặc trưng.  Còn Người kinh thì tùy theo vùng miền có sự khác biệt. Người Thái, người Kinh đều có tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ tết. Ngoài  ra người Thái còn có tín ngưỡng với các nghi lễ “Cầu mùa” mong mùa màng bội thu , tục “ buộc vía’’…

Từ nền văn hóa cho đến các phong tục tập quán hằng ngày cũng tạo nên bản chất cũng như truyền thống quý báu của nhân dân xã Nghĩa Thái. Trong lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm và các thế lực phong kiến mục nát, nhân dân xã Nghĩa Thái đã tham gia và có những đóng góp quan trọng như: Tham gia khởi nhĩa Lam Sơn của anh hùng Lê Lợi và Nguyễn Trãi chống quân Minh xâm lược năm 1418. Nghĩa quân đã chọn vùng đất Nghệ An hiểm trở để xây dựng căn cứ địa vững chắc. Sau đó còn tham gia phong trào Cần Vương năm 1884, nhân dân các xã Nghĩa Phúc, Nghĩa Hoàn và đặc biệt là xã Nghĩa Thái đã giúp đỡ sức người, sức của  cho phong trào, dấy lên một khí thế yêu nước trào dâng trong nhân dân. Không dừng lại đó, lòng yêu nước, tinh thần bất khuất, ý chí chiến đấu đến cùng để bảo vệ Tổ quốc của nhân dân xã Nghĩa Thái tiếp tục phát huy cao độ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược và chống Mỹ cứu nước, bảo vệ biên gới phía bắc, phía Nam và xây dựng quê hương để có được những thành quả to lớn như hôm nay.

Cùng với cả dân tộc, sau khi kháng chiến chống Mỹ cứu nước thành công nhân dân xã Nghĩa Thái từng bước khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế, cải tạo Xã hội chủ nghĩa. Để đáp ứng được với tình hình thực tiễn đặt ra, Chi bộ xã Nghĩa Thái được thành lập, từ đó trực tiếp lãnh đạo nhân dân, khôi phục và phát triển khinh tế theo đường lối xã hội chủ nghĩa.

Thực hiện chỉ đạo của cấp trên, Tỉnh ủy Nghệ An đẩy mạnh công tác dân vận. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, nhân dân xã Nghĩa Thái đã hòa chung trong không khí lao động sản xuất của cả miền Bắc, ra sức thi đua sôi nổi, tấn công vào nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu, thực hiện thắng lợi kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Trong đó ưu tiên phát triển nông nghiệp trước vì xã Nghĩa Thái thế mạnh chủ yếu là đất nông nghiệp. Cùng vơi sản xuất nông nghiệp thì nhân dân xã Nghĩa Thái cũng phát triển công nghiệp, thủ công nghiệp. Đảng bộ Nghĩa Thái đã phát động phong trào thi đua sản xuất giữa các hợp tác xã trên phạm vi toàn xã, thu hút đông đảo xã viên tham gia. Do vùng đất trù phú, có nhiều tiềm năng, thời gian này nhân dân miền xuôi lên Nghĩa Thái lập nghiệp với thành phần dân cư rất đa dạng. Từ đây dân cư bản địa cùng với nhân dân miền xuôi hăng hái, thi đua sản xuất, tạo nên một phong trào xây dựng kinh tế đa dạng, từng bước cùng nhân dân cả nước chi viện cho miền Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc có không biết bao xương máu của cán bộ, đảng viên, nhân dân Nghĩa Thái đã đổ xuống  vì “ sự nghiệp độc lập dân tộc” và “ thống nhất đất nước”. Hàng trăm người con của quê hương đã lên đường giết giặc, có 53 người con đã anh dũng hi sinh và có đến 47 người con đã để lại một phần cơ thể mình trên các chiến trường. 

Sau khi đất nước thống nhất , Đảng bộ và nhân dân xã Nghĩa Thái đã bước vào một thời kỳ mới,  thời kỳ xây dựng, bảo vệ tổ quốc và  thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn. Cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc, cán bộ và nhân dân xã Nghĩa Thái đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, bên cạnh những thuận lợi nhân dân xã nhà cũng gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên dưới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội đảng toàn quốc lần thứ VI, nhân dân xã Nghĩa Thái đã tiếp nhận sự nghiệp đổi mới, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Đảng bộ và nhân dân xã Nghĩa Thái đã vượt qua được những khó khăn ban đầu, xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, làm ăn tập thế chia theo công điểm mà bung ra làm nền kinh tế với mọi phương sách khác nhau, chợ búa được mở rộng, buôn bán được khuyến khích, ngành nghề được phát triển, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi… Từng bước ổn định đời sống nhân dân. Cơ sở vật chất điện, đường, trường, trạm từng bước hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Cơ cấu kinh tế từng bước chuyển dịch sang công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, tập trung xây dựng làng nghề truyền thống như: Nghề làm Miến gạo ở Xóm Bích Thái…

Cùng với đất nước Đảng bộ và nhân dân xã Nghĩa Thái tự hào và tin tưởng từng bước sẽ vượt qua những khó khăn, thách thức trước mắt, xây dựng xã nhà ngày càng giàu đẹp sánh vai với các xã lân cận và còn vượt lên trên so với nhiều xã trên địa bàn toàn huyện.

Những kết quả đã đạt được trong quá trình bảo vệ, xây dựng và phát triển quê hương sẽ là cơ sở nền tảng để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Nghĩa Thái tiếp tục vững bước đi lên cùng cả nước thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa./.